Współczesna medycyna coraz częściej dostrzega, że skuteczne leczenie nie kończy się na diagnostyce, procedurach wykonywanych w salach zabiegowych czy farmakologii. Równie istotne staje się otoczenie, w którym pacjent spędza czas. Hospitalizacja bywa doświadczeniem obciążającym emocjonalnie – wiąże się z napięciem, niepewnością i poczuciem utraty kontroli. Kontakt z przyrodą pomaga łagodzić te stany, stabilizuje pracę układu nerwowego i przywraca poczucie spokoju 🌳🧠.

Wychodząc na przeciwko tym potrzebom stworzyliśmy nowy projekt – Healing Forest. Jest to specjalnie zaprojektowana przestrzeń zielona, która wspiera proces zdrowienia, powrót do sprawności oraz równowagę psychiczną pacjentów, personelu medycznego i osób odwiedzających.

🔬 Naukowe podstawy wpływu zieleni na zdrowie

Już w latach 80. XX wieku badania Rogera Ulricha wykazały, że nawet widok drzew z okna sali szpitalnej, może pozytywnie wpływać na proces rekonwalescencji. Pacjenci po operacjach, którzy mieli kontakt wzrokowy z zielenią, szybciej wracali do zdrowia i rzadziej potrzebowali silnych leków przeciwbólowych niż osoby pozbawione takiej możliwości.

Dalsze analizy prowadzone przez zespół Ulricha pokazały, że już kilka minut obserwowania krajobrazu zdominowanego przez drzewa wywołuje mierzalne reakcje fizjologiczne: obniżenie tętna i ciśnienia krwi, zmniejszenie napięcia mięśni oraz spadek poziomu hormonów stresu, przy jednoczesnej poprawie nastroju. W praktyce oznacza to, że nawet krótki pobyt wśród zieleni – na przykład na ławce w MikroLesie przy szpitalu – może działać jak naturalne wsparcie terapeutyczne, uzupełniające leczenie i rehabilitację 🌿.

🧠 Regeneracja uwagi i dobrostan psychiczny

Znaczenie przyrody dla zdrowia psychicznego podkreślają również psychologowie środowiskowi Stephen i Rachel Kaplan, autorzy koncepcji regeneracji uwagi. Wskazują oni, że środowiska naturalne pomagają odbudować zdolność koncentracji, która w warunkach przewlekłego stresu i nadmiaru bodźców – typowych dla szpitali – szybko ulega wyczerpaniu.

Las i ogrody oferują tzw. soft fascination – łagodne, nieinwazyjne bodźce, takie jak ruch liści, gra światła czy dźwięki natury 🍃, które pozwalają umysłowi odpocząć, zmniejszają drażliwość i poprawiają zdolność skupienia. W tym sensie Healing Forest staje się przestrzenią realnej regeneracji – nie tylko dla pacjentów, ale także dla przeciążonego pracą personelu medycznego.

🌍 Doświadczenia międzynarodowe i dobre praktyki

W Wielkiej Brytanii rozwijana jest sieć ogrodów regeneracyjnych i dobrostanowych przy szpitalach NHS, tworzonych m.in. we współpracy z Royal Horticultural Society. Zarówno pacjenci, jak i pracownicy ochrony zdrowia opisują te miejsca jako przestrzenie wytchnienia – pozwalające na chwilowe wyjście z roli pacjenta lub pracownika systemu.

Coraz solidniej udokumentowana jest również praktyka leśnych kąpieli (shinrin-yoku) 🌲. Badania pokazują, że przebywanie wśród drzew sprzyja obniżeniu ciśnienia krwi i tętna, zmniejsza poziom kortyzolu oraz wspiera funkcjonowanie układu odpornościowego, m.in. poprzez zwiększenie aktywności komórek NK, odgrywających istotną rolę w zwalczaniu komórek nowotworowych i zakażonych.

🌳 Healing Forest w formule MikroLasu Miyawaki

MikroLas Miyawaki w formule Healing Forest – dzięki zwartej strukturze, wielowarstwowej roślinności i dużemu zróżnicowaniu gatunkowemu – pozwala przenieść wiele z tych korzyści bezpośrednio na teren szpitala. Zapewnia codzienny, łatwo dostępny kontakt z naturą podczas rekonwalescencji.

W bezpośrednim sąsiedztwie ośrodków szpitalnych, rehabilitacyjnych czy sanatoryjnych mogą funkcjonować ścieżki i rabaty sensoryczne, herbaria, łąki leśne oraz elementy wspierające rehabilitację, np. dla osób po udarze 🌱.

👩‍⚕️👨‍⚕️ Wpływ na funkcjonowanie całej placówki

Co istotne, Healing Forest wpływa nie tylko na indywidualne doświadczenie pacjenta, ale także na sposób funkcjonowania całej placówki medycznej. Zieleń przestaje być tylko dodatkiem, a zaczyna pełnić rolę aktywnego elementu procesu zdrowienia.

Krótkie przerwy spędzone wśród drzew sprzyjają redukcji przeciążenia psychicznego, wspierają regenerację personelu i mogą ograniczać ryzyko wypalenia zawodowego. Las terapeutyczny staje się przestrzenią, w której budują się relacje oparte na większej uważności i empatii 🤍.

🌱 Zdrowie, środowisko i klimat

Healing Forest nie pełni więc wyłącznie funkcji estetycznej. To rozwiązanie łączące cele przyrodnicze – takie jak wzmacnianie bioróżnorodności, poprawa mikroklimatu, cień i retencja wody – z realnymi, potwierdzonymi naukowo korzyściami zdrowotnymi.

Koncepcja ta wpisuje się w międzynarodowe kierunki rozwoju, promowane m.in. przez programy NHS Forest i Green Space for Health w Wielkiej Brytanii oraz inicjatywy realizowane w Polsce przez Forest Maker, które traktują zieleń przy placówkach medycznych jako pełnoprawny zasób zdrowotny 🌍.

🤝 Wymiar edukacyjny i społeczny

Healing Forest ma również wymiar edukacyjny i społeczny. Może służyć jako miejsce spacerów terapeutycznych, ćwiczeń oddechowych, zajęć rehabilitacyjnych czy działań profilaktycznych wspierających zdrowie psychiczne.

Dzięki temu szpital zyskuje przestrzeń, która nie tylko leczy, ale także uczy, jak dbać o zdrowie i równowagę po zakończeniu hospitalizacji.

🌿 Elastyczność i długofalowe korzyści

Ważną cechą lasów terapeutycznych jest ich elastyczność. Mogą powstawać zarówno na niewielkich, dziś nieużytkowanych fragmentach terenu, jak i jako większe założenia zieleni. Ich rozwój może przebiegać etapami, bez zakłócania pracy placówki, a pozytywne efekty są odczuwalne niemal od razu – już pierwszy kontakt z zielenią przynosi ulgę i poczucie normalności w trudnym czasie leczenia.

Tworzenie lasów terapeutycznych przy szpitalach to rozwiązanie stosunkowo niskokosztowe w utrzymaniu, a jednocześnie przynoszące długofalowe korzyści jak podnoszenie jakości opieki, wzmacnianie wizerunku placówki i realny wpływ na zdrowie wszystkich użytkowników. Stanowi również odpowiedź na wyzwania klimatyczne – poprawiając jakość powietrza, wspierając retencję wody i ograniczając efekt miejskiej wyspy ciepła 🌞💧.

✨ Nowy kierunek myślenia o leczeniu

Healing Forest przy ośrodkach medycznych wyznacza nowy, bardziej empatyczny i holistyczny kierunek myślenia o leczeniu. Wspiera terapię medyczną i wzmacnia jej efekty, pokazując, że odpowiednio zaprojektowana przestrzeń może być realnym elementem procesu zdrowienia – równie ważnym jak cisza i światło 🌲.

Wybrana bibliografia:

Ulrich, R.S. (1984). View Through a Window May Influence Recovery from Surgery. „Science”.
Ulrich, R.S. et al. (1991). Stress Recovery During Exposure to Natural and Urban Environments. „Journal of Environmental Psychology”.
Kaplan, S. (1995). The Restorative Benefits of Nature: Toward an Integrative Framework. „Journal of Environmental Psychology”.
Nieberler-Walker, K. et al. (2023/2024?). Therapeutic Hospital Gardens: Literature Review and Working Definition.
Li, Q. (różne badania 2007–2025, np. 2025 „Forests”). – efekty shinrin-yoku/forest bathing na ciśnienie, hormony stresu i odporność.